Dkp saç temizleme ve fosfatlama amacıyla kullanılan prosestir.
1.YAĞ ALMA BANYO(Alkali)
İlk başta yağlı parçalar yağ alma banyosuna girer. Daldırma şekliyle kullanılan malzememizin ismi FLOKLINE P-07 dir.
Yağ alma ürünümüz %5 konsantrasyonla kurulmaktadır. Yani yaklaşık 1 tonluk bir banyoya 50 kg FLOKLINE P-07 verilerek kurulur. Değişik hacimlerdeki banyo kurumları için benzer orantı yapılarak banyo kurulur.
Banyonun kuruluşu;
Yağ alma banyosunun tankının malzemesi DKP veya paslanmaz saç olabilir.Genelde DKP kullanılır ve bir mahsuru yoktur.Isıtma sisteminin banyo tankının yanlarından olması yarar sağlar ama alttan da olabilir çok mahsuru yoktur.50-60 O C’ye kadar ısıtılmış su dolu olan tankın içinden bir miktar su bir kaba alınır ve toz malzemenin de bir kısmı bu kova ya da kabın içine verilir, bir sopa ile yavaş yavaş karıştırarak eridiğinden emin olunduktan sonra banyoya dökülür. Malzeme alkali ihtiva ettiğinden üzerine su verildiğinde sıcaklığı artar ve bir miktar buhar çıkışı olabilir. Bu işlemi yapan kişinin içinde malzeme erimiş olan karışımdan kendini sakınması gerekir. Çünkü vücuda değil de göze herhangi sıçrama gözde tahribata neden olabilir.Birkaç seferde, toz malzeme dışarıda eritilip banyoya verilir. Malzemenin ertilmesi için gerekli olan su banyodan alınır. Banyo varsa sepet daldırılarak yoksa bir sopa yardımı ile iyice karıştırılarak hazırlama işlemi bitmiş olur.
Banyonun normal çalışma sıcaklığının minimum 70 o C olması gerekir. Sepet içine dizilmiş olan parçaların birbirini kapatmaması önemli bir noktadır.Aksi taktirde banyo çözeltisi işleme girecek olan parçaların her noktasına etki edemez ve etkili bir yağ alma ve fosfatlama işlemi gerçekleştirilemez. Banyo yeni kuruluğunda ilk çalışmaya başlamadan evvel sepetin birkaç defa banyoya daldırılıp çıkartılması gerekir ki; bu banyonun kendini bulmasını ve iyice karışmasını sağlar. Yağ alma işlemi yapılacak parçaların banyoda bekleme süresi 10 dk dır. Yağ alma banyosunun özelliği metal yüzeyinden ayrılmış olan yağ moleküllerinin banyonun dibinde toplanmasıdır ama yine de bir kısım yağ banyo durgun halde iken banyo yüzeyine çıkabilir, tekrar çalışmaya başlamadan önce kürek gibi bir aparatla bu yağların banyo üzerinde alınması banyo içinde temizlenmiş parçaların banyodan çıkarken tekrar yağ ile temas etmesini engeller.
2.DURULAMA
Yağ alma banyosundan çıkan malzemeler durulama banyolarından geçer. Yalnız durulama banyolarının önemi çok büyüktür. Yağ alma banyosu alkali bazlı fosfat banyosu ise asidik olduğundan hem fosfatlama banyosunun bozulmaması hem de prosesin sağlığı açısından yağ alma ve fosfat banyolarının arasında minimum 2 durulama banyosu olması gerekmektedir. Eğer mümkünse durulamalardan bir tanesi taşırmalı olursa yağ almadan çıkan malzemelerin fosfata girmeden evvel sürekli olarak iyi durulanmasını sağlar.Durulamaların ısıtılmasına gerek yoktur.İyi durulama ile fosfat banyosunun ömrü de daha uzun olur. Durulama sularının olduğu gibi tüm banyoların sularının sert olmaması günümüz şartlarında göz ardı edilen ama işlemin sağlığı ve banyoların performansı açısından çok önemlidir. Kuyu sularının ucuz olduğu için ve temininin kolaylığından dolayı bu banyolarda kullanılması önemli sorunlar yaratabilir. Bu yüzden en ideali de-iyonize olmasına rağmen ülkemiz şartlarında bu oldukça pahalı olduğundan mümkün olduğu kadar yumuşak su kullanımını önemle tavsiye etmekteyiz.
3.FOSFATLAMA(Demir fosfat)
Fosfatlama banyosunda amacımız yağı alınmış parçaların boya tutma özelliklerini geliştirmek ve paslanmayı önlemektir. Bu banyonun amacı metalin yüzeyinde gözenekler açarak fosfat dediğimiz yapıyı sokmak, bir yandan metale tutunmuş olan yapıyı bir yandan da boya ile pişerek yüksek dayanımını sağlamaktır .Fosfatlama banyosunda tankın paslanmaz olma gerekliliği vardır. Aksi taktirde yani DKP olması durumunda banyo tankının malzemesi de banyoya giren parçalar gibi ilaç ile reaksiyona girer ve zamanla tankta tahribat olduğu gibi içine konan ilacın dayanma süresi de oldukça kısalır.
Fosfat banyosuna giren parçaların biri birini örtmemesine dikkat edilmelidir. Fosfat banyosu yağ alma banyosuna göre çok daha durgun bir banyodur yani reaksiyon sonucu banyo hareketlenmez dolayısı ile biri biri üzerini kapatmış parçaların arasına banyo çözeltisi giremez ve yağı alınarak fosfatlama banyosuna girmiş olan parçalar fosfatlanamadığından paslanma meydana gelir.
Bu banyoda kullanılan malzememizin ismi FL-PHOS-22’dir. % 5 konsantrasyonla kurulur. Malzeme kendi içinde pasivasyon özelliği de taşıdığından arkasından pasivasyon banyosu kurulmasına gerek yoktur.Banyonun çalışma sıcaklığı 50-60 o C aralığındadır. Fosfat banyolarında sıcaklık önemli bir parametredir. Düzgün kontrol edilmeyen bu parametre malzemenin tozlu kaplama yapmasına veya paslı çıkmasına neden olabilir. Banyo suyunun yumuşak su olması önemli bir kriterdir. Sert su kullanımı fosfatlanan malzemenin fosfat kalitesini etkilediği gibi banyo içindeki kimyasal malzemenin de tüketim hızını arttırır.
Banyo pH’ı 4-6 arası seyretmesi gereklidir. Yeni kurulmuş bir banyo 4 civarında bir pH’a sahip olmasına rağmen zamanla yağ alma banyosundan ve durulamalardan taşınan çözeltilerle bu değer yükselir ve 6 hatta aşırı taşınma varsa 7’e kadar yükselir. Bu istenmeyen bir faktördür. Bu değer pH ayarlayıcılarla dengelenebildiği gibi en sağlıklı olanı fosfattan önceki yağ alma ve durulamalardan çıkıldıktan sonra süzülme işlemlerinin iyi gerçekleştirilmesi ve durulamaların sık sık değiştirilmesidir.
Fosfatlama banyosunda malzemeler 5ile 10 dk arası bekletilir ve arkasından kurutma işlemine tabi tutulur.
4.KURUTMA
Kurutma işlemi fosfatlama işleminde önemli bir faktördür. Mutlaka yapılmalıdır aksi taktirde paslanma olabileceği gibi boya kalitesini etkileyen ciddi sorunlara yol açabilir.Kurutma işlemi banyoları takip eden bir kabin kurutucu içinde yapılabilir. |